Điều gì xảy ra khi mối chúa chết?
Mối chúa là trung tâm sinh sản và điều phối của cả tổ mối. Khi mối chúa chết, điều gì sẽ xảy ra? Tổ mối sụp đổ, hay sẽ có “người kế vị”? Bài viết khám phá phản ứng đặc biệt của tổ mối, cơ chế sinh sản thay thế và vai trò của mối hậu bị trong việc duy trì sự sống còn của cả cộng đồng.
1. Mối chúa có vai trò gì trong tổ mối?
Mối chúa là cá thể cái đã giao phối, sinh sống lâu dài cùng mối vua trong khu vực trung tâm của tổ. Khi tổ phát triển, mối chúa có thể đẻ từ vài trăm đến hàng nghìn trứng mỗi ngày. Đồng thời, nó tiết ra pheromone ức chế sinh sản để giữ cho những mối thợ và ấu trùng không phát triển thành cá thể sinh sản mới.
1. Tổ mất nguồn pheromone kiểm soát
– Mối chúa tiết ra pheromone giúp:
➤ Ức chế ấu trùng phát triển thành mối sinh sản.
➤ Ổn định tổ, kiểm soát vai trò phân chia lao động.
– Khi mối chúa chết, nồng độ pheromone giảm, tạo ra sự xáo trộn sinh học.
2. Khi mối chúa chết – điều gì thay đổi?
Khi mối chúa chết hoặc mất khả năng sinh sản, pheromone sinh sản không còn được tiết ra. Điều này dẫn đến những thay đổi quan trọng:
➤ Pheromone ức chế biến mất: Các ấu trùng và mối thợ trẻ vốn có tiềm năng sinh sản không còn bị “kiềm chế”. Do thiếu pheromone ức chế, một số ấu trùng hoặc mối thợ trẻ có khả năng sinh sản sẽ chuyển hóa thành mối hậu bị.
➤ Mối hậu bị bắt đầu hình thành: Đây là những cá thể sẽ thay thế mối chúa và tiếp tục sinh sản (mặc dù năng suất kém hơn).
➤ Có thể là mối chúa thứ cấp, không có cánh, sống trong tổ thay thế mối chúa và tiếp tục sinh sản.
➤ Tổ mối thích nghi nhanh chóng: Mối hậu bị có thể là mối thợ, mối lính non hoặc ấu trùng được “kích hoạt” để trở thành cá thể sinh sản.
➤ Trong tự nhiên: Một tổ lớn có thể có nhiều mối chúa và mối vua dự phòng (tổ đa thê). Những cá thể này sẽ tự động thay thế vai trò khi mối chúa chính chết.
3. Nếu không có mối sinh sản mới được tạo ra → Tổ sẽ suy tàn
– Không có thế hệ mới → mối thợ, mối lính chết dần theo thời gian.
– Tổ sẽ sụp đổ hoàn toàn sau vài tháng đến vài năm, tùy theo tuổi thọ của các cá thể còn lại.
4. Điều này ảnh hưởng gì đến việc diệt mối?
Nắm rõ cơ chế này cực kỳ quan trọng trong kiểm soát và diệt mối tận gốc. Nếu chỉ tiêu diệt mối chúa mà không xử lý triệt để mối sinh sản hậu bị, tổ mối có thể phục hồi nhanh chóng. Vì vậy:
- Cần diệt toàn tổ, không chỉ mối chúa.
- Phải dùng phương pháp có khả năng lan truyền, như thuốc dạng lây nhiễm.
Kết luận
Mối chúa chết không có nghĩa là tổ mối sẽ chấm dứt. Tổ mối để thích nghi với mất mát đó bằng cách tạo ra thế hệ kế thừa. Điều này giúp tổ tồn tại hàng chục năm nếu không bị can thiệp. Đây cũng chính là lý do việc kiểm soát và phòng ngừa mối cần có chiến lược kỹ lưỡng.
Từ khóa:mối chúa chết, mối hậu bị, mối thứ cấp, sinh sản mối, thay thế mối chúa, tổ mối, vòng đời mối
